Ứng dụng của tế bào gốc trong lĩnh vực y học bên cạnh những lợi ích đạt được thì cần lưu ý đến một số vấn đề sau để có cái nhìn tổng quan và hiểu rõ hơn về loại công nghệ tế bào hiện đại này cũng như có những cân nhắc, quyết định đúng đắn trước khi ứng dụng.
Ứng dụng của tế bào gốc trong lĩnh vực y học và vấn đề đạo đức
Được biết tế bào gốc là loại tế bào chưa được biệt hóa, chúng có khả năn tự phân chia và nhân lên với số lượng đáng kể những tế bào giống hệt nhau và ở điều kiện nhất định chúng có thể biệt hóa thành những tế bào chuyên biệt như tế bào thần kinh, biểu bì, xương, cơ…
Có hai loại tế bào gốc: Tế bào gốc phôi (embryonic stem cell) – phân lập từ phôi nang giai đoạn sớm, và tế bào gốc trưởng thành (adult stem cell) – có trong các mô khác nhau. Vấn đề đạo đức có liên quan mật thiết đến tế bào gốc phôi. Cụ thể,
- Tế bào gốc phôi được lấy từ giai đoạn đầu của phôi, là một nhóm tế bào tạo ra từ trứng thụ tinh với tinh trùng trong kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm. Do được lấy từ phôi người nên việc nghiên cứu tế bào gốc phôi người đang gặp phải một số vấn đề về đạo đức nghiên cứu.
- Hướng dẫn nghiên cứu tế bào gốc người của Viện sức khỏe quốc gia Hoa Kỳ năm 2009 đã đưa ra định nghĩa về tế bào gốc phôi và cách sử dụng tế bào gốc phôi trong nghiên cứu cũng như hướng dẫn về hiến tế bào gốc phôi.
- Hướng dẫn cũng nêu rõ tế bào gốc phôi chỉ được phép lấy từ các phôi thụ tinh trong ống nghiệm và các phôi này không còn được sử dụng nữa.Các phôi hiến tặng cho nghiên cứu tế bào gốc phải được sự đồng ý của người hiến tặng.
- Để tránh các vấn đề đạo đức gặp phải khi nghiên tế bào gốc phôi, các nhà khoa học đang thúc đẩy các nghiên cứu tế bào gốc trưởng thành nhằm thay thế tế bào gốc phôi. Tuy có nhiều triển vọng nhưng do tế bào gốc trưởng thành không linh hoạt và bền vững như tế bào gốc phôi, đồng thời tế bào gốc trưởng thành chỉ có thể biệt hóa thành một số loại tế bào nhất định đã làm hạn chế việc sử dụng tế bào gốc trưởng thành trong điều trị.
- Tế bào gốc trưởng thành cũng có thể chứa một số bất thường do tác động của các yếu tố nguy cơ từ môi trường như các độc tố hay các đột biến xảy ra trong quá trình nhân lên của tế bào. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy rằng các tế bào gốc trưởng thành có khả năng thích nghi cao hơn so với suy nghĩ ban đầu.
Ứng dụng của tế bào gốc trong lĩnh vực y học với vấn đề liệu pháp gen và ung thư
Với những lợi ích đạt được của tế bào gốc trong điều trị bệnh cũng như một số ứng dụng trong làm đẹp và trẻ hóa cơ thể. Tế bào gốc có liên quan đến một số vấn đề về ung thư cũng như liệu pháp gen, mà chúng ta cần hiểu rõ hơn để có cái nhìn tổng quan đúng đắn về những ứng dụng của tế bào gốc trong lĩnh vực y học hiện nay.
Vấn đề liệu pháp gen và ứng dụng của tế bào gốc
Lịch sử và kinh nghiệm từ những thành công trong việc cấy ghép tủy xương đã đem đến cho liệu pháp tế bào gốc nhiều bài học quý giá. Tuy vậy, trong lĩnh vực công nghệ sinh học cũng có những bài học vô cùng đau xót.
Một ví dụ rất đáng sợ mà chúng ta bắt buộc phải nhắc lại để cảnh giác, đó là sự kiện xảy ra vào đầu những năm 1990. Khi đó, liệu pháp gen được coi là một phương pháp y khoa quyền năng đã đi chệch hướng một cách thảm khốc, ít nhất chỉ vì sự phát triển quá nhanh. Sự hấp tấp cùng với việc thiếu kiến thức, khi mà liệu pháp gen là quá mới đã làm cho một số bệnh nhân tử vong.
Cũng như rất nhiều vấn đề trong cuộc sống, không phải cứ có bệnh là chúng ta có thể sử dụng tế bào gốc. Câu chuyện này không hề đơn giản: có nhiều rào cản khiến cho việc điều trị bằng tế bào gốc một cách an toàn và hiệu quả khó thành hiện thực. Chúng ta cần xem xét mọi yếu tố then chốt của tế bào gốc, cả tốt lẫn xấu để thực hiện được mục tiêu chính là hiệu quả và an toàn.
Có một điều rất quan trọng là, khi cấy ghép tế bào gốc tự thân vẫn có thể nảy sinh các vấn đề về miễn dịch. Do đó, kể cả khi bệnh nhân được ghép bằng chính tế bào của mình thì cơ thể người này vẫn coi những tế bào đó là ngoại lai và tiêu diệt chúng. Vì đây là phản ứng tự miễn nên chúng ta không nên chủ quan khi cấy ghép tự thân, đặc biệt là sốc phản vệ có thể gây chết người.
Vấn đề ứng dụng tế bào gốc và bệnh ung thư
Điều mà chúng ta nên thận trọng là khi cơ thể có quá ít tế bào gốc thì sẽ dẫn tới lão hóa và bệnh tật. Tuy nhiên, dù có tuyệt vời như thế nào đi nữa thì nhiều tế bào gốc quá đôi khi cũng không tốt.
Tế bào gốc có thể gây ra ung thư và trong một số trường hợp, chúng còn tạo ra dạng ung thư đặc biệt khó chữa. Khi bị tổn hại, tế bào gốc của chúng ta có thể biến đổi thành một dạng tế bào gốc rất nguy hiểm, đó là “tế bào gốc ung thư” (cancer stem cell) mà sau đó biết đâu sẽ hình thành nên khối u.
Một tế bào gốc ung thư là một tế bào đơn lẻ có khả năng đặc biệt để hình thành một khối u hoàn toàn mới. Một tế bào gốc ung thư mang nhiều quyền năng của tế bào gốc nhưng lại không nằm dưới sự điều khiển của các nhân tố thông thường vốn giúp chúng định hướng và kiểm soát những quyền năng đó.
Đó là những vấn đề mà chúng ta nên được biết rõ trước khi ứng dụng tế bào gốc, để quá trình này có thể đạt đến những hiệu quả cao nhất và tránh được những vấn đề không mong muốn. Tuy nhiên, với bước tiến hiện đại của khoa học ngày nay thì những ứng dụng của tế bào gốc trong lĩnh vực y học ngày càng đạt đến mức độ tối cao va an toàn do những bài học kinh nghiệm mà các y bác sĩ đã rút ra được từ trước đó.
>>>>Xem thêm: http://benhvienquoctedna.vn
